Forum SKG

Jak wiemy, chodzenie po górach z SKG oznacza skazanie się na oglądanie ogromnych ilości drewnianych przybytków, wśród których główne miejsce zajmują cerkwie.

Najwyższy więc czas na rozpoczęcie wątku, którego tak bardzo brakowało na forum - jaki jest Wasz ulubiony typ cerkwi?

Wszelkie uwagi merytoryczne, zdjęcia najładniejszych/najbrzydszych obiektów oraz flame'y mile widziane!

Żeby ankieta nie przekształciła się od razu w zdecydowane zwycięstwo faworyta (dobrze wiecie jakiego!), przypominam, że klasyczne cerkwie bojkowskie też są śliczne.

Smolnik nad Sanem (1791):



No i oczywiście Równia (I połowa XVIII wieku):



Puryści mogliby się przyczepić, że klasyczny typ bojkowski powinien mieć zwieńczenia namiotowe, a nie kopulaste i że 8kątny bęben nad nawą nie jest wystarczająco tr00, ale nie bądźmy tacy - dajmy szansę Bojkom, historia i tak dała im w kość.

Z drugiej strony małopolskie budownictwo sakralne też daje radę.

Sękowa (1520-22):



Binarowa (ok. 1500):



Więc co bardziej patriotycznie nastrojonym polecam wsparcie kościołów przeciw wrażym cerkwiom.

Pamiętajcie, macie tylko jeden głos!

Dla odmiany chciałbym zwrócić uwagę na cerkwie wschodniołemkowskie - budynki, który raczej nie mają szansy na zwycięstwo w konkursie gustów ani nawet na bycie w czołówce. Nie zasługują jednak na kompletne wzgardzenie.

Oczywiście pierwsza z odmian cerkwi wschodniołemkowskiej*, typ tzw. wieżowy ma swoje słabe strony - przede wszystkim ową fatalną słupową mini wieżę nad babińcem.

O ile np. w Wisłoku Wielkim jest ona do wytrzymania, to trzeba przyznać, że już w Szczawnem wygląda co najmniej dziwnie. Nie pomaga również jednokalenicowa konstrukcja dachu, jednakowa wysokość poszczególnych części oraz, w przypadku Radoszyc i Wisłoka - pozorna dwudzielność; cerkwie zaczynają niebezpiecznie przypominać stodoły.

Trzeba też uczciwie powiedzieć, że cerkwiom w ogólności nie służy jednolite obicia dachu blachą, co możemy poniżej wyraźnie zaobserwować, zestawiając cerkiew w Wisłoku z pozostałymi.

Wisłok Wielki (1850-53)



Zawadka Rymanowska (1855)



Radoszyce (1868)



Szczawne (1888)



* W literaturze przedmiotu mówi się częściej o typach północnowschodnim i północnozachodnim w miejsce wschodniego i zachodniego. Ponieważ jednak cerkwie w typie południowym występują wyłącznie na Słowacji, wygodniej jest nam porzucić człon "północne"

Przechodząc do typu bezwieżowego cerkwi wschodniołemkowskiej: obecnie możemy odnaleźć w Polce 3 takie obiekty.

W zestawieniu z poprzednimi, brak mini wieży i dachu kalenicowego to wyraźny pozytyw cerkwi w Rzepedzi - cerkiew zwieńczają znane i lubiane dachy namiotowe z wydatnymi ośmiobocznymi wieżyczkami o cebulastych hełmach. Charakterystyczna dla tego typu jest niewielka dominacja wieżyczki części środkowej

Cerkiew zarówno pozornie jak i realnie trójdzielna, mimo to wszystkie pomieszczenia jednakowej wysokości. Podobieństwo do stodoły nie występuje. Niestety dobudowany przedsionek (modny w tych stronach) ma dyskusyjny wpływ na harmonię bryły.

Rzepedź (1824)



Oryginalniej prezentują się dwie pozostałe cerkwie. W Turzańsku powracamy do wspólnego dla wszystkich części dachu kalenicowego. Charakterystyczne są dwie zakrystie z dobudowanymi wieżyczkami.

Turzańsk (1801-1803)



No i wreszcie Komańcza - niedawno odbudowana cerkiew z 1802 roku, wyróżnia się czterema wieżyczkami - czwarta powstała nad zakrystią, dobudowaną niezwyczajnie w osi cerkwi za prezbiterium.

Komańcza (1802)